Κοινωνιόδραμα – Αξιόδραμα – Βιβλιοδράμα

Το κοινωνιόδραμα αποτελεί παραλλαγή του ψυχοδράματος και βασίζεται στην κοινωνιοθεραπεία στην οποία ο Moreno στόχευε με μεγάλο πάθος. Ο ίδιος πρόσφερε στην επιστημονική κοινότητα τον όρο κοινωνιο-ιατρική (sociatry) με σκοπό να θεραπεύσει τις παθολογίες που αναπτύσσονται στις κοινωνικές ομάδες. Σε αντίθεση με το ψυχόδραμα, το κοινωνιόδραμα τοποθετεί στον ρόλο του πρωταγωνιστή την ίδια την ομάδα η οποία ενδιαφέρεται να επεξεργαστεί και να διερευνήσει το πρόβλημά της.

Η κοινωνιοδραματική συνεδρία ενδέχεται να πάρει πολλούς διαφορετικούς δρόμους και ο σκηνοθέτης που συντονίζει μπορεί να επιλέξει διαφορετικές τεχνικές. Οι συμμετέχοντες αναπαριστούν σενάρια που σχετίζονται με ευρύτερες κοινωνικές συγκρούσεις ή καταστάσεις, όπως διακρίσεις, ηγεσία ή ομαδική εργασία, με σκοπό την απόκτηση ενόρασης και την ανάπτυξη λύσεων για προκλήσεις της πραγματικής ζωής.

Σε κάθε περίπτωση οι συμμετέχοντες υποδύονται κοινωνικούς ρόλους με στόχο να οδηγηθούν μέσω του δράματος σε μια διορθωτική εμπειρία που θα δώσει νέες υγιείς προοπτικές στη λειτουργία της ομάδας.

Το κοινωνιόδραμα μπορεί να αξιοποιηθεί σε ήδη υπάρχουσες ομάδες που βιώνουν κάποιο αδιέξοδο ή σε ομάδες που συναντιούνται για να επεξεργαστούν κάποιο  συλλογικό ζήτημα.

Ένα κοινωνιόδραμα μπορεί επίσης να δώσει χώρο στην εκτέλεση μικρών ψυχοδραμάτων όπου κάποιοι από τους συμμετέχοντες αν το επιθυμούν μπορούν να επεξεργαστούν κάτι προσωπικό που συνδέεται με το θέμα. Η Dr. Monica Zuretti, από την Αργεντινή εξέλιξε αυτή τη μέθοδο και την ονόμασε κοινωνιοψυχόδραμα.

Το αξιόδραμα αποτελεί μια  παραλλαγή του κοινωνιοδράματος, εστιάζοντας ειδικά στην εξερεύνηση και αντιμετώπιση ηθικών, αξιακών ή δεοντολογικών συγκρούσεων. Οι συμμετέχοντες εμπλέκονται σε σενάρια εκδραμάτισης ρόλων που αναδεικνύουν διλήμματα ή εντάσεις που σχετίζονται με προσωπικές ή κοινωνικές αξίες, όπως η δικαιοσύνη, η ισότητα ή η ακεραιότητα, με σκοπό την απόκτηση βαθύτερης κατανόησης και την εξεύρεση λύσεων. Επιτρέπει στα άτομα και τις ομάδες να προβληματιστούν και να διευκρινίσουν τις πεποιθήσεις και τις αξίες τους σε ένα ασφαλές και δομημένο περιβάλλον.

Το βιβλιοδράμα αποτελεί μια θεραπευτική και εκπαιδευτική προσέγγιση κοινωνιοδραματικής μορφής που χρησιμοποιεί την εκδραμάτιση ρόλων για να εξερευνηθούν ιστορίες ή χαρακτήρες από ιερά ή λογοτεχνικά κείμενα. Οι συμμετέχοντες αναπαριστούν σκηνές από θρησκευτικά κείμενα ή κλασική λογοτεχνία, προσφέροντας προσωπικές ερμηνείες και συναισθηματική εμπλοκή με τις αφηγήσεις. Βοηθά στην εις βάθος κατανόηση του κειμένου, ενώ ενθαρρύνει την αυτοανάλυση και τη συζήτηση σε ομαδικό επίπεδο σχετικά με πνευματικά, ηθικά ή ψυχολογικά θέματα που αφορούν το άτομο και την κοινωνία.

elGreek